מכון מעלה אדומים

El Instituto Maale Adumim



אוצר הלשון הספניולית (לאדינו) לדורותיה
המילון המקיף ההיסטורי

480980 ערך מספר

valer v.

היה שווה, עלה; היה יעיל, היה בעל תועלת

mas vale ke

עדיף ש-

no poder valer kon uno

אי אפשר לשכנע אותו, להשפיע עליו

no vale la pena

חבל על המאמץ

no valer grande koza

לא שווה הרבה, פעוט ערך

para todo vale

מוכשר לדברים רבים, בעל כשרון ידיים ומיומנויות

onde irás ke mas varlás

תפנה באשר תפנה - לא תיפתרנה בעיותיך

resivir un montante a valer

לקבל סכום מסויים על החשבון/על חשבון החוב

valir

481200

פתגמים

Mas vale bien de leshos i no mal de serka

El azer e no valer

Ke te vale ermozo bastidor si non puedes teshar un buen amor

Mas vale kaer en un rio furiente, ke en bokas de la gente

La alegria en el momento de rekoltar vale muncho mas ke en el momento de senbrar

Mas vale mil anyos en la pranga i no un punto en la tierra

Mas vale un amigo ke parientes i primo

Una vezina buena, vali mas de una ermana

Mas vale la piedra del amigo ke la mansana del enemigo

Mas vale sevada de su tierra, ke trigo de tierra ajena

Nada vale di korrer si kali ir a tiempo

Mete tino en bikkur holim vala mas de maase tovim

Mas vale un ojo de sol ke un siento de shavon

La buen eksperiensa vale mas de la siensia

La rikeza de tu padre parti no vale

Las palavras en su ora, valen mil dukados

Moneda ekonomizada vale kuatro vezes ganada

Guadra il saman i al tiempo valdra mas

Mas vale el hen ke el bien

La repuesta en su ora vale mil dukados

Mas vale ajenos ke parientes

Mas vale akolantado ke deseado

Kien mucho avla, poko vale

Mas vale parir i no un panaris

Mas vale kayido ke non pudrido

Mas vale sudar ke sarnudar

Mas vale tadre ke nunka

Mucho vale i poko luze

La estreya ke le valga

Si non tienis grosh - non valis grosh

שירה קלאסית ודרמה

seguramente valia k'el ombre akel se muriera; (Odisea)

Ke me vale todos estos kampos de mi padre ke me kedaran a mi por eredad, (Rinio, 1906)

Ke me valen todos los karneros ke me desho mi padre? (Rinio, 1906)

קופלאס

Valia poka kuantia ke perdio sus kolores. (Poema de Yosef)

De lo alto del sielo una boz sale: ''Desha este ijo ke tanto te vale! (Im afes, Papo 1894)

Penso Aman de darle su ija la loka para nada no vale fedionda de boka (Purim, De-Fes, sig. 18)

Los vinos demudados ke se bevian, de Fransia, i Florensia i Esklavonia, mil dukados kada vazo valia, por ser vinos ke no avia presio para eyos, no. (sova semahot, Livorno 1782)

ספרות תורנית

Mas vale ke me de a konoser, aun ke es sakana ke me maten, (Meam Loez Bereshit)

Jeronimo tomo de el maamar lo ke le valio para el, i desho el restante ke es kuentra de el (Shevet Yeuda, Viena 1859)

תנ"ך, משנה ומדרש

Mas vale una ora de beatitud en el mundo futuro mas ke toda la vida del mundo perzente (Tefilat Imanuel, 1924)

Vale mas ke un konkistador de sivdades (Tefilat Imanuel, 1924)

רומנים ועיתונות

Es menester dezirles: ''Vi una kaza ke vale sien mil frankos''. Entonses esklaman : ''Ke ermozo es!'' (El Princhipiko, 2010)

las gayinas lo ke valiyan todas las tres de vente a vente i dos groshes, Musyu izidor le pago trenta groshes, (Hamal Izidor, Istanbul 1930)

-Va ir a Ortag?, lo va meter a la puerta del kaal su mazal ke le valga. (La famoza kantadera, Tel Aviv 1950)

de su vista yo veo ke eya vale mijor de su kompanyeras (Manon Lescaut, Yeru. 1906)

La fiesta de oy no se embarara nunka de la memoria siendo eya me valio a konoser una ninya komo vos (La Ermoza Alis, Tel Aviv 1954)