אוצר הלשון הספניולית (לאדינו) לדורותיה
המילון המקיף ההיסטורי
330 ערך מספר
| abashar v. | ירד, פחת; הוריד, הפחית, הנמיך; העמיק (בשאלה/נושא) | 
| abashar de valor | ירד ערכו, פוחת | 
| abashar el komer | הוריד את התבשיל המוכן מעל האש | 
| abashar eskalon | ירד ממעלתו, נסוג | 
| abashar al charshi | הלך לעבודת יומו | 
| abashar de novia | יציאתה החגיגית של הכלה מלווה במשפחתה מביתה אל החופה | 
| abashar livros | לעיין לעומק (בהסתמך על המקורות) בשאלה שעל הפרק - נאמר לעתים באירוניה | 
| va abashar la ley | "התורה תרד שוב משמים" - נאמר בלעג על מישהו השקוע בהגזמה בתפילתו | 
| le abasho la bovedad | השתטה, נהג כשוטה | 
| le abasho la nevua (ebr.) | זכה לגילוי משמיים, זכה לרוח נבואה - נאמר בלעג על מי שמנסה להתנבא על העתיד לקרות | 
| abashar kalambre | נתקף בעווית | 
| abasho la derusha | ירד ערפל על הארץ | 
| abasho sekera | החלה תקופת יובש, החלה בצורת | 
| abashar kon fuersa | ניתך | 
| abashar la luz | לעמעם/לעמם את האור | 
| abashar de grado | להוריד בדרגה | 
| abashar la bandiera | להרכין את הדגל, להוריד את הדגל (לחצי התורן) | 
| abasho piedra del korason | נגולה אבן מעל ליבו | 
| bashar/se | 
פתגמים
| Abasha eskalon, toma mujer, suve eskalon, toma haver | 
| El tiempo es una eskalera: el uno asuve i el otro abasha | 
שירה קלאסית ודרמה
| abasha su pazmo venga i los vea. (Gaon, Poezias) | 
| abashates tu echa vizera sovre tu frente (Papo, Navot) | 
| Presto basho de las simas d'Olimpos, i fue a Itaka (Odisea) | 
קופלאס
| ensanyose i abasho, -asi seas bivo i sano (Toledo, Koplas de Yosef) | 
| En este dia abasho el Dio en Sinay i milarias de mal'ahim kon el (Ketuba de la Ley) | 
| grandes dolores ke le venga i le abashe me'huma: (Gizados de berendjena, siglo 18) | 
| Luz le abasharia de la shehina el rey bien la atina las sus karas ruvias ke paresen djoyas (Purim, De-Fes, sig. 18) | 
| Kon estos abasha asta la fondura de la mar, la mar se aze delantre de ti un sanegor. (Donme, sig 18) | 
| kon tres malahim abasho mishemé rumá; los malahim le izieron la kama, kon neshiká le tomo su neshama (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) | 
| piedre kudiado, salvador de Israel, resivi tu tefila esklavo fiel, yo abashare kon Mihael i Gavriel, ande ti Moshe (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) | 
| por su pezar es abashado i por su pezar es afigurado, i por pizar es kriado a venir a la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) | 
| Es por esto ke abashara sovre Sinay / el kreador del mundo ke es Adonay / porke deprenda toda la existensia / i tome por manto la amuldensia (umildansa) (Ketuba, manus. Rodosto 1931) | 
| A' rey fuerte azien  | 
ספרות תורנית
| fueron abashando aguas de los sielos repozadamente, komo la luvia ordenavle; (Meam Loez Bereshit) | 
| i despues se avrieron las ventanas de los sielos i fue abashando luvia sovre la tierra (Meam Loez Bereshit) | 
| Abashan a geinam i yevan yisurin una ora i esklaman i yoran i suven (Menorat 'Hamaor, 1762) | 
| Kon la magna abashava piedras buenas i djoyas (Shevet musar, Const. 1740) | 
| Si estava komiendo en la Suka i empesaron a abashar luvias, i se fue a kaza i despues kedaron las luvias, no es ovligado de ir de nuevo a la Suka, (El Gid,1967) | 
| Abasharon rabi Elazar i rabi Aba, i lo bezaron; (Leket 'ha Zo'har, 1855) | 
| I es ke los reyes uzan a enprezentar espadas kon diamantes i otras djoyas i ansi van estos prezentes a klasa a klasa, tanto abashando i asuviendo, (Lel Shimurim, 1819) | 
| abashi yo abasho i vidi esta shemata (Bene Avraam, 1773) | 
| lo fueron abashando asta ke lo asentaron en la tabaka prostera, ke siendo no platiko en ninguna koza no lo estimaron por nada (Meam Loez Yeoshua II, Izmir 1870) | 
| todos estos modos de danyadores negros los  | 
| estos son 3 kelipot  | 
| i en medio al kortijo avia unas (alberkas) djifias de aguas manantes aguas de vidas, i en medio un djuske ke sovre el suven i  | 
| arrodeando por las kayes, asuve eskaleras i  | 
| yetser ara es enemigo de la presona segun disheron hahamim ke  | 
תנ"ך, משנה ומדרש
| Entonses eya los abasho kon una kuerda por la ventana (Biblia, Const. 1873) | 
| los ke suvian para dar los kierpiches suvian por la parte de mizrah i kuando los davan abashavan por la parte de maarav (P. R. Eliezer, 1876) | 
רומנים ועיתונות
| Eya abashava ayi de la karosa, kaminava a pie mientres una ora, suvia de nuevo en su karosa (La dam o kamelia) | 
| en ke eskopo eyos venian a Paris i en ke otel ivan a abashar; (Banyos de sangre, 1912) | 
| I vos venis aki abashar en mi otel para dormir? demando el de una boz estragunyada. (Banyos de sangre, 1912) | 
| Si, mi kerido Andre. Nozotros abasharemos en la kaleja de las Kriaturas Koloradas, (Banyos de sangre, 1912) | 
| La levanto, la abasho, travo una vena, adjusto otra, apreto una de una parte, aflosho otra mas ayi i, aviendo bien, bien examinado, el disho: Pronto! Kuzid! (El muerto ke esta bivo, 1912) | 
| Entre tanto, abasho de la beema i la libero. (Otniel Hodja, 2002) | 
| lo avian abashado en un fotolyo, i imobil, semejante a una estatua, sinyor de Mino, surmontado su mal, avia sentido la lektura del papel legal (La sinyatura del kontrato, Yerushalayim 1907) | 
| la kampana dava el senyal de partensia, Antonio saludava de nuevo a su mujer i abashava del vagon, el treno se metia en kamino (El prove doktor, Const. 1904) | 
| serrando la ventana abasho al piano de abasho ande el otelier ya avia avierto la puerta para resivir a los mandados de la tempesta (La Epoka, Sal. 1900) | 
| abashava a la lapa (magara eskondijo) debasho de kaza por ensender la lampara de shabat (La ermoza Rahel, Tel Aviv 1951) | 
|  | 
| Alora, de ken se trata? demando el en  | 
| la kuriozidad me izo  | 
| la senyora ke avia  |