מכון מעלה אדומים

El Instituto Maale Adumim



אוצר הלשון הספניולית (לאדינו) לדורותיה
המילון המקיף ההיסטורי

309180 ערך מספר

medio m.

חצי; אמצע; סביבה

deshar por en medios

להשאיר עבודה באמצע

dos medios

תאומים זהים

en medio

באמצע

estar en medio de mar

להסס, לא להיות מסוגל לפעול

gastar d'en medio

לבזבז כסף מן הקופה המשותפת

kitar den medio

השמיט

kitar en medio

הציג/גילה לעיני כל

la media

צלצול מחצית השעה באורלוגין

medio i medio

חצי חצי

medias de kalavasa

חצאי קישואים ממולאים

meterse en medio

להתערב ולפשר

no kedar ni medio

לרזות מאוד

por medio

על ידי

salir de en medio

למשוך ידיו מהעסק

salir en medio

להופיע לפתע, לצוץ, לבצבץ, לצאת חוצץ

tomar por en medio

להפתיע מישהו בשאלה בלתי צפויה

partir medio por medio

לחצות לשני חלקים שווים

son las dodje i media

השעה היא שתים עשרה וחצי

al bel medio dia

בפרהסיא, לאור היום

kedar por en medio

אינו מסוגל להמשיך

aki es en medio el mundo, amezurando!

בלעג על הכרזה חסרת בסיס: "כאן בדיוק ובצורה מדודה נמצא מרכז העולם..!"

tomar de en medio

למשוך מן הקופה המשותפת

meter a uno en medio la kaye

לפטר מישהו מעבודתו ולהותירו בלי פרנסה (לזרוק אותו לרחוב)

meyo

315770

פתגמים

Yo le vo kitar las mintiras en medio

El ken se viste de otros en medio la kaye lo desvisten

שירה קלאסית ודרמה

Bushkaremos remedio siendo es a kuatro i medio. (8 dias antes de Pesah, 1909)

קופלאס

Asta medio el reino tomaldo mi vida (Koplas de Purim, 1545)

las kortava por en medio, las azia reyenadikas, (Gizados de berendjena, siglo 18)

Esto muy doliente no topo remedio ni uno ni medio (Purim, De-Fes, sig. 18)

ספרות תורנית

tanto ke sea algun maase ke se trusho apropozito en medio de la avla. (Meam Loez Bereshit)

i el sielo la arodea por todas las partes i eya esta en medio, (Meam Loez Bereshit)

segun kuando esta el sol en medio del sielo ke esta el mundo klaro. (Meam Loez Bereshit)

Se asentan en las puertas de los kortijos uno de aki i uno de aki i uno en medio (Shevet musar, Const. 1740)

Si se olvido de dizir ''Lishev Basuka'' en el Amotsi i se akodro en medio la komida dize ayi la Beraha i Mezmo despues de eskapar de komer, si se akodro dize la beraha de 'Lishev Basuka'. (El Gid,1967)

i en medio al kortijo avia unas (alberkas) djifias de aguas manantes aguas de vidas, i en medio un djuske ke sovre el suven i abashan las aguas kon fortaleza i tornan i kaen en las djifias i se inche (Shivhe Hayim Vital, Sal. 1892)

en tu seer de 24 anyos , vernan penserios en tu korason por baldarte de la ley dos anyos i medio (Shivhe Hayim Vital, Sal. 1892)

i en medio del mizbeah avia una senyal kolorada komo un ilo ke lo arrodeava al mizbeah ? para apartar entre las sangres (Meshivat nefesh I , Const. 1743)

תנ"ך, משנה ומדרש

Los ofisiales pasaron por medio del real (Biblia, Const. 1873)

Komo kayeron los barraganes en medio de la batalia (Biblia, Const. 1873)

i me echaste en el profundo, en medio de las mares i la korriente me rodeo (Biblia, Const. 1873)

i el sol se paro en medio de los sielos i no apresuro a ponerse kaje un dia entero (Biblia, Const. 1873)

Komo kayeron los barraganes en medio de la batalia Ye'honatan matado sovre tus alturas (Biblia, Const. 1873)

רומנים ועיתונות

Pavlo i Virdjinia salieron en medio, i en medio de akeas ruinas tambien, sus primer enkontro fue un abraso (Pavlo i Virdjinia, 1912)

En los sefarades es la madre ke se topa en medio. (Shalom, 2007)

Estava mas aizlado ke un naufragado sovre una duba en medio del oseano. (El Princhipiko, 2010)

el entendimiento ekonomiko de ombres ke se topan en medio de la vida pratika, es muchas vezes enkantavlemente minimo (Herzl, El estado djidio, Sal. 1931)