אוצר הלשון הספניולית (לאדינו) לדורותיה
המילון המקיף ההיסטורי
249050 ערך מספר
|
kaye f. |
רחוב; דרך, שביל |
|
arrastar por/amizurar las kayes |
לשוטט ברחובות |
|
kaye pasajera |
רחוב סואן |
|
kedar por las kayes |
לאבד מטה לחמו |
|
komer a la kaye |
לצאת לאכול במסעדה |
|
komer de la kaye |
לאכול אוכל שקונים ברחוב |
|
meter a la kaye |
לסלק, לפטר |
|
no pasar por la mizma kaye |
אין צל של דמיון בין שני הדברים |
|
perro de por las kayes |
כלב חוצות |
|
ninya de por las kayes |
בחורה קלת דעת האוהבת להסתובב ברחובות |
|
meterse en la kaye |
להתרחק/להסתלק ממקום שאינו נושא חן |
|
echar por las kayes |
לזרוק לרחוב - לסלק ילד/בן משפחה מן הבית |
|
fuirse por las kayes |
לנטוש את הבית/המשפחה ולצאת לחפש הרפתקאות |
|
bushkar por kayes i por plasas |
לחפש בשווקים וברחובות, לחפש בכל פינה |
|
la kaye es del rey |
זה מקום ציבורי שאינו שייך לאדם |
|
tomar la kaye por varandado |
לבלות את הזמן ברחובות |
|
todas las kayes son mías |
איני חייב דבר לאיש, זכותי לעשות כעולה על רוחי |
|
kae |
פתגמים
|
Mas save el loko en su kaza ke el segazo en la kaye |
|
Kuando el guerfano se va alegrar, las piedras de la kay se meten a yorar |
|
Chikos i grandes komo los djidios de la kaye |
|
Mofina de kaza, alegria de las kayes |
|
Alegria de la plasa, nuvlidad en kaza |
|
El ken se viste de otros en medio la kaye lo desvisten |
|
Guay guay asta la puerta de la kaye |
|
El Dio ke no de ni al perro de la kaye |
|
Kandela de la kay eskurina de kaza |
|
Espejiko de kaye |
|
Deskorcha en la kaye tu kalavrina i no tengas de menester de la vizina |
שירה קלאסית ודרמה
|
Mas ni ombre bivo anda por la kaye (Gaon, Poezias) |
|
ninguno ainda se ve por la kae (Gaon, Poezias) |
|
en kaminar, korrer por todas las kaes de Shomron. (Papo, Navot) |
|
ke arastan por las kaes peor ke los zinganos, (Papo, Navot) |
|
De todos mas fiestavan a la sivdad de Aza, la djente por las kayes estavan en ekstaza, ('Ha-Elion: Shimshon, 2003) |
|
Las echan de las kamas. Un chay, i a la kaye. Appel! Es maloroza kien tadra, kien se kaye. ('Ha-Elion: En Kampos, 2000) |
קופלאס
|
Reparose i endecho por plasas i kayes i munchas lagrimas echo por kanpos i vayes (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Hasid fue a oras de tadre paseando por la kaye topo al ijo i a la madre les demando un poko de agua, ''ke kero bever'' Eliau (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
Presto mandaron por eskapar las almas, ya no pueden más, vendieron las kazas; a eyos los kortan kon unas pajas, sus kavesas van por kaes i plasas (Kalumnia de sangre, sig 18) |
ספרות תורנית
|
avia otro sitoh enfrente i la |
|
un dia kaminando por la |
|
dio la setensia ke lo enforkaran, en su punto le echaron la kuedra en la garganta por dolashearlo por las |
|
arrodeando por las |
תנ"ך, משנה ומדרש
|
Por las kayes i por las plasas bushkare al ke ama mi alma (Biblia, Const. 1873) |
|
No lo denunsiesh en Gat, no lo puvlikesh en las kayes de Ashkelon (Biblia, Const. 1873) |
|
I los atemi i los yagi i no se levantaron i kayeron debasho de mis pies (Biblia, Const. 1873) |
|
Komo kayeron los barraganes en medio de la batalia (Biblia, Const. 1873) |
|
O ermozura de Israel sovre tus alturas , matado, komo kayeron los barraganes (Biblia, Const. 1873) |
|
el onbre sale a la kaye i sea asemejan en sus ojos komo lo entregaran al politsié ([Mishnayot], Seder Maamadot, Viena 1821) |
|
No lo denunsiesh en Gat, no lo puvlikesh en las kayes de Ashkelon; (Biblia, Const. 1873) |
|
i fue kuando fuyo kon torva, i se le rompio la alda de Yosef en mano de Zeliha, i se fue a la |
רומנים ועיתונות
|
El 16 del mez a la ora una, yo me rendi a la kaye Anten. (La dam o kamelia) |
|
Una vez ke tu me ovligas, te dire ke kuando yo paso por 1a kaye, la djente, kon una admirasion ensultante, dizen entre eyos : Na la korte zana Emperia .. (Rolando i Eleonora, 1953) |
|
No, no puedo vistirme ansi, demas a Pol le plaze mas semple i modesto. El no me permetera salir a la kaye ansi. (Luz de Israel, 1985) |
|
Miles i miles de personas estuvieron kaminando por las kayes, siempre rodeando i pasando por el lugar al entorno de la exekusion. (El muerto ke esta bivo, 1912) |
|
en Sevilla se vende el pastel kayente por la kaye. (La mujer sefardí de Bosna, 1931) |
|
Un korriente de lodo korria en las kayes. (Nantes, Tel Aviv 1952) |
|
las kayes estavan yenas de djente ke se paseavan por ver todos los aparejos ke se azian por resivir al rey (El rey i el shastre, Yerushalayim 1925) |
|
nalo ke ya viene! grito el doktor en mostrando un mansevo ke pasava enfrente la kaye (Anna Maria, Yerushalayim 1905) |
|
una fuerte luvia avia kedado de kayer i todos los kayes estavan adientro la agua (El Alakran, Tel Aviv 1954) |
|
Se trata de un mansevo i de una muchacha engrandesidos en la mizma siudad i morando la mizma |
|
Alora Nantes levanto los ojos mas en alto sovre Paris. Mirando en las eskuridades, sovre las |
|
Charlie ke kedo guerfano de tierna edad, se iva detras taniedores de |
|
Charlie ke kedo guerfano de tierna edad, se iva detras taniedores de |
|
Marido i mujer se peleavan ansi, kuando subito sintieron harvar a la puerta de la |