מכון מעלה אדומים

El Instituto Maale Adumim



אוצר הלשון הספניולית (לאדינו) לדורותיה
המילון המקיף ההיסטורי

157600 ערך מספר

enriva prep.

מעל, על גבי

asentarse enriva

עשק

azer un echo de enriva enriva

עשה באופן שטחי

echarse enriva

להשליך/להטיל עצמו, להתנפל על מישהו; לקבל בהתלהבות

echarse enriva kom'el lúvaro

לתפוס משהו בתאווה וחשק

enriva de mi kavesa!

על ראשי! אעשה זאת בשמחה!

enriva el pie

על רגל אחת

enriva enriva

באופן שטחי, בלי להעמיק

estar enriva de huego/brazas

להיות על גחלים

estar enriva de aguas/aires

להיות תלוי באוויר, בלי דבר ממשי בידיו

estar enriva de trenta i uno

להיות בתקופה של שגשוג כשהכל הולך היטב

estar enriva de pleito kon uno

להיות שרוי במריבה/מחלוקת עם מישהו

estar enriva el pie

לנהל עסקים בלי משרד קבוע, להתפרנס מעבודות מזדמנות

estar unos enriva de otros

להיות צפופים מאוד

fraguar enriva el fuego

לקחת סיכון ודאי

ir enriva

הפציר, דרש בתוקף; שאף בעקשנות ל-; רדף אחרי, הטריד, הציק

ir enriva de sus parientes

לעלות על קבר בני המשפחה

kaer enriva

להפציר ולבקש בהשתוקקות

kalkolar de enriva enriva

העריך, אמד

kaminar enriva la ley

לדבוק בחוק

karrearse enriva de otro

לרהט דירה שבתוכה עדיין גר הדייר הקודם

kitarsela d'enriva

להשתחרר מהתחייבות; ''אני לא בעסק''

me kayo todo enriva

'השמים נפלו על ראשי'' - אני המום ומבולבל

pasar por enriva

עבר, חצה, צלח; קיבל קידום

por enriva

מעל

reklamar enriva la ley

לתבוע בהסתמך על החוק

suvirse enriva el fez

לנצל את הרצון הטוב של מישהו בעל יכולת, לכפות רצונו עליו

suvirse/toparse enriva

להתנהג כקוזק נגזל

te dare enriva, te dare parás (t.) enriva!

לא רק שאשמח לקבל הצעתך עוד אוסיף לך!

tokar d'enriva enriva

לנגוע נגיעה קלה, לרפרף

tomar enriva de si

לקחת עליו

ya dio un anyo enriva

כבר עברה שנה מאז

alimpiar lo d'enriva, lo ke se ve

לנקות באופן שטחי

asentarse enriva de un posón

לשים את היד על סכום כסף כדי להבטיח פרעון החוב

l'azeite va enriva

שקר צף על פני המים

echarse por enriva

לשפוך על עצמו

ya dio enriva

הגיע בחופזה

ya la tiene, ya la yeva enriva

"יש לו המחלה" (בעבר נאמר על שחפת)

dar enriva, dar paras enriva

לא זו בלבד שאני מקבל זאת, אני מוכן לשלם לך בעבור כך

meter enriva

לא רק שלא הרוויח, נאלץ לשלם מכיסו

tomar un pekado enriva de si

לקחת עליו את העוון

estar enriva de boda/de gaste

להיות שרוי בתקופה של חתונה והוצאות גדולות

endriva

149120

riva (2)

408130

פתגמים

Indriva di fuego meter pilares

Enriva lisho lisho, adebasho medra i pisho

Meter enriva d'un muerto, un bivo

La mentira sale komo l'azeyte enriva del agua

El muerto save todo, mi palavra levyana enriva d'el

שירה קלאסית ודרמה

i pregoneros enriva sus manos agua les vertian, (Odisea)

Ke komo una pluma las tuvo enkargado, enriva de sus ombros i a Hevron yevado; ('Ha-Elion: Shimshon, 2003)

קופלאס

a ti es la fuersa la ke sostienes el mundo fraguado enriva de nada (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876)

ספרות תורנית

i vido Mordehay a Moshe Aboav enriva de la muchachika .. kon el tumaniko de sangre (Bene Avraam, 1773)

I avia tiendas de arvoles ke aprimio las puntas de los arvoles uno kon otro i asolombraron enriva de eyos (Meam Loez Ester, Izmir 1864)

i enriva de el djuske komo dos vidros de kristal en kolor de oro i de plata, i sovre estos vidros suve el agua i abasha (Shivhe Hayim Vital, Sal. 1892)

רומנים ועיתונות

El tenia un chiko retrato suyo enkolgado siempre enriva. (Pavlo i Virdjinia, 1912)

De kuando yo fui echado en esta izla desolada esta vez fue la prima vez ke me echi al espasio debasho de solombra de techo, i enriva de kama (Asolado en la izla, 1881)

Rav Mendi meldo las Sheva Berahot i dio un diskorso en ingles i en turko enriva la kerensya de la famiya, i de la union (Shalom, 2007)

La nave era pozada adientro del havuz, de las dos partes enriva de lenyos. (Leonidas el nadador, 1911)

Akel dia estava faziendo una luviezika henoza. I de las goteras ke estavan kayendo enriva de los vestidos, todas las kolores se karishtirearon. (el Rizón, Salon. 1939)

abasho de enriva de la bankitika, paso en una kamara vizina i retorno bien presto mas palida i mas atemada de lo ke estava antes (Muerta de mala muerte, Yerush. 1911)