LA ODISEA de OMERO En Ladino Una Fiesta Dr. Avner
Perez Este es un
dia de fiesta para los amantes Es kon fiertad ke publikamos
aki el prirmer kapitulo de La Odisea tradusido en ladino, por Moshe
'Ha-Elion. Moshe 'Ha-Elion
ke ya mos
prezento su livro emosionante "En los kampos de la muerte" (Ed. lnstituto Maale Adumim, 2000), kon tres estremesientes
poemas de sus eksperiensas en el kampo de
Auschwitz, amostra agora ke
el no limita su kreasion a los rekuerdos de la Shoa, sino ke eskojo
de ir por otros kaminos tambien, dedikandose a la traduksion en ladino de poemas epikos. El ya eskrivio un grande poema bibliko, "Shimshon", i un interesante drama bibliko
"Bil'atn" (En Tierras
de Moav i Peleshet, ed. lnstituto Maale Adumim, 2003) . Kon el enkorajamiento
No trataremos
aki Si topamos
al seno de los sefaradis "mesenas" (komo en la literatura en idish), ke tomaran
sovre si el Para escuchar
la versión en ladino pulsar sobre lectura
en ladino
|
|
|
Omero |
|
LA O D I S E A |
|
Tradusido
del orijinal grego antiguo |
|
por |
|
Moshe 'Ha-Elion |
|
Kapitulo 1 |
5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60 65 70 75 80 85 90 95 100 105 110 115 120 125 130 135 140 145 150 155 160 165 170 175 180 185 190 195 200 205 210 215 220 225 230 235 240 245 250 255 260 265 270 275 280 285 290 395 300 305 310 315 320 325 330 335 340 345 350 355 360 365 370 375 380 385 390 395 400 405 410 415 420 425 430 435 440 |
Kantame, Muza, el ombre esvelto, k'estuvo errando mucho, despues ke pizo la muraya la santa de Troya, i vido muchas sivdades de ombres, i supo sus sensia, i sufrio en su alma dolores, andando por mares, de se salvar perkurando, i-en kaza trayer sus kompanyos. Ma no salvo sus kompanyos, malgrado ke lo dezeava, porke a kavza de sus bovedades se depedrieron; bovas kriansas, las kualas los bueyes de Elios Iperion, se los komieron, i el les baldo ke s'atornen en kaza. Kontamos dioza, la ija de Zeus, un poko de esto. Todos los otros, los ke se salvaron de la supta muerte, stavan deja en sus kazas, fuyidos de mar i de gerra; ma solo anel, k'atornar dezeava i ver su espoza, lo detenia la nimfa Kalipso, la dioza ermoza, en su kaverna gueka, su marido kijendo ke sea. Ma kuando vino el tiempo, en se suksediendo los anyos, ke le taksaron los diozes para ke navige a su kaza, ke en Itaka - estonses tambien, stando entre amigos, non eskapo de sufrir - d'el
los diozes se apiadaron, todos, aparte del dio Poseidon, k'ensanyado estuvo
kontra el divin' Odiseus, fina ke yego a su tierra. Ma este dio ende los Etiopos, ke moran muy londje, s'avia yido (k'en dos se apartan, a leshos de ombres, unos el sol onde s'echa, los otros onde s'alevanta) por resivir ekatomba de bueyes i godros kodreros. El, stando ayi se gozava del pranso; ma los otros diozes al Olimpos, al palasio de Zeus, tenian adjunta. Primo de eyos el padre avlo de los ombres i diozes; porke l'avia venido al tino el novle Egistos, k'el ijo de Agamemnon, Orestes, l'avia matado. D'el s'akodrando a los imortales avlo i les disho: "Guay! Kuanto stan los mortales dispostos a blamar los diozes! I van diziendo k'es d'eyos ke vienen los males; ma eyos por sus maldad es ke sufren, malgrado lo k'es sentensiado. Ansi, Egistos tomo la espoza del ijo d'Atreus, kontra lo k'es sentensiado, i anel lo mato al retorno. El ya savia ke mal le vendra, porke se lo dishimos, mandandole a Ermes, ke bien viza, el matador d' Argos, ke el no mate al ombre, i a su mujer ke no tome: porke Orestes se va a vengar por el ijo d'Atreus, kuando s'engrandesera i s'eskarinyara de su tierra. Ermes ansi le avlo; ma malgrado su entision buena, no konvensio a Egistos, i agora pago el, por todo." Le respondio la ke briyen sus
ojos, la dioza Atena: "O, muestro padre i ijo de Kronos, primer de los diozes; seguramente valia k'el ombre akel se muriera; ke se depiedra ansi todo otro, ke aze lo mizmo! Ma el korason me se kema por el
talentozo Odises, el desgrasiado, ke londje de sus
kompanyeros mal yeva, en una izla entornada de aguas, kon rika
arvolera, k'es de la mar el ombligo, i ayi tiene
kaza la dioza, ija de Atlas, ke mal akonseja, i todas
onduras ke en la mar las konose, i el los
pilares los altos, k'azen k'el sielo aparte este de la
tierra, detiene. I yir no desha su ija al povre, ke
yora, i todo el tiempo lo enfechiza kon dulses i
enganyadores biervos, para ke d'Itaka s'ulvide; i
Odises k'el fumo ver se alsar de su tierra, i sea de
londje, dezea, kiere muerirse. I tu, Olimpiano, no te
apiadas? Non es Odises ke te onoro i te izo
ofrendas, serka las naves de los Argeos en la
tierra de Troya, la larga? Zeus, de ke kontra el stas tu tan
eresido? Arrespondiendole Zeus, k'akoje las nuves,
le disho: "De tu bariera de dientes ke dicha
salio, ija mia? Komo del tino me puede salir el divino
Odises, ke depaso a todos los mortales en sensia, i izo donos a los imortales, ke moran en los sielos largos? Ma Poseidon, el ke aze la tierra temblar, kontunea a star en sanya, a kavza del Kiklop, k'el le siego el ojo, de Polífemos k'igual es a dio, i su fuersa es grande mas ke de todos los otros Kíklopos; la nimfa Toosa, ija de Forkis, anel lo pario, ke de l'alborotada mar es la reyna, i tuvo kontakto en una kaverna kon Poseidon. El, ke aze la tierra temblar, no lo mata a Odiseus, ma leshos lo aze errar de su tierra. Ama venid, los k'estamos aki mos akonsejaremos komo va ser su retorno. I el, Poseidon, de su ravia va a kalmarse, porke no puedra en ninguna manera star kontra la veluntad de los diozes, ke biven por siempre." Le respondio la ke briyen sus
ojos, la dioza Atena: "O, muestro padre i ijo de Kronos, primer de los diozes; si en verdad esto es ke les plaze a los diozes bendichos, ke Odiseus, el muy meoyudo, a su kaza torne, al mesajero lijero, a Ermes, matador de Argos, a Ogigia, la izla, ven i lo mandemos, afin ke dig'a la nimfa, kon los lindos bukles, lo ke es fiksado: vino la ora de la atornada del brav' Odiseus. I yo, vo yir a Itaka afin de pushar a su ijo, i de meterle la fuersa en su korason i su alma, de los Ahayos, kon lindos kaveyos, d'azer asamblea, i de avlar a los novios, ke sin fin estan degoyando las kavras godras, i los bueyes k'arastan
sus pies pezgados. I vo mandarlo a Sparta i a Pilos, la muy arenoza, por peskuzar por su padre kerido, si ay novedades de su retorno, para ke le salga ansi buena fama." Esto diziendo metio a sus pies
sus ermozos sandales, d'oro i ambrozia, ke sovre la likida mar i la tierra larga la yevan, liviana ansi ke el soplo del ayre. La rezia lansa aferro, la entornada kon puntas de bronzo, grande, pezgada i rezia, kon eya sumete en su sanya, rangos de ombres eroes, la ija del padre potente. Presto abasho de las simas d'Olimpos, i a la morada se aparo d'Odiseus, el novle, al lado la puerta, serka el umbral del kortijo; la lansa de bronzo en su palma, asemejava a Mentes, ke reyna sovre los Tafios. Vido ayi a los novios gavientos; djugando piedrikas stavan estonses, pasando la ora delantre las puertas, stando asentados enriva de kueros de bueyes, ke eyos los degoyaron. I mosos lijeros los stavan serviendo, unos en anforas vino kon agua stavan meleskando, otros las mezas las arresentavan, i las alimpiavan kon spondjas emburakadas, i otros karne despartian. Primo la vido Telemahos, ke a
un dio asemeja, visto ke entre los novios estava asentado muy triste, i él pensav'a su padre kerido, k'en supto si iya apareser, a los novios en toda la kaza los iya a esparzer, i onrado seria, i patron de sus bienes. Entre los novios estando asentado, pensando, la vido el a Atena; derecho se fue a la entrada, indinyado ke un ajeno aspere tan mucho a las puertas; de eya se aserko, l'aferro por la mano, su lansa de bronzo se la tomo, i le disho avlando kon biervos bulantes: "Yo te saludo, ajeno! Seras bien tratado;
despues ke vas a skapar la komida, mos vas a kontar ke te prime." Disho ansi i avanso, i Atena
Palas lo seguia. Kuando los dos se toparon adientro de la kaza alta, la lansa, ke karreava, arrimo a la alta kolona en una kasha bien echa, en eya avia muchas otras lansas, ke apartenian al muy korajoz' Odiseus. Lo asento en una siya ovrada kon arte, kon panyo la kuvrio, i un bankito para los pies metio debasho. Serka de eya metio para si una siya ermoza, londje de todos, para ke del ruido de los altiguozos novios n'aferre el ajeno desgusto, i piedra la gana, i para le preguntar por su padre, ke londje estava. . Trusho una sierva alora agua para manos, en djarro d'oro, i sovre un lagen de plata la vazio para k'eyos se laven, i serka d'eyos travo una meza lustrada. I pan de trigo trusho i servio la novle ekononoma, i
abondantes komeres, d'akeyos ke eya
tenia. Alevanto un garson i aneyos servio platos yenos de varias karnes, i kopos de oro pozo a sus lado; i los enchia kon vino un moso, ke iya-venia. I eg, los novios gavientos entraron. Pues se asentaron, todos en rangos de komodas siyas i d'altas poltronas; i pregoneros aneyos agua en sus manos echavan, i servideras kanistros kon panes de trigo servian, i mosos kon beveraje los djarros enteros enchian. I a las komidas ofridas tendian los novios sus manos. Pues, kuando i de komer i bever eyos se afartaron, sus korasones se les konchentraron, i en otras kozas, kantes i bayles, los kualos son los ornamientos del.pranso. Un pregonero metio una lira ermoza en las manos de Femios, ke kontra su veluntad el kantava a los novios. I empesando a tanyer, el kanto kon su boz melodioza. Ma Telemahos avlo a Atena, ke briyen sus ojos, en aserkando su testa, afin ke los otros no oygan: "Karo ajeno, te ensanyaras de lo ke vo dizirte? Esto es ke les emporta, tanyer a la lira i kantes. Fachile es, porke sin punision el bien d'un otro komen, d'uno ke los guesos blankos s'estan pudriendo de luvia sovre lo seko, o bien en las ondas s'estan kuneando. Ma si un dia anel lo verian tornar a Itaka, eyos devrian rogar de tener mas prestez en los pies, ke mucho mas rikos ser, i tener oro i vestimienta. Ma el agora, por su mala suerte, murio i ninguno, de los ke biven al mundo no mos afalaga diziendo, ke el atras va venir. Ya se fue el dia de su retorno! Ma ven i kontame esto, i dimelo exaktamente: D'onde tu sos, de ke djente? En kuala sivdad tu nasites? Kon ke navio venites; i los marineros, komodo a Itaka te trusheron? I kien pretenden ke som eyos? Porke no me imajino, k'a pie tu aki arrivates. Dimelo esto en verdad, para ke por seguro lo sepa, si sos un muevo venido, o sos de mi padre un amigo, por k'eran muchos los ombres ke a muestra kaza venian, porke i anel le plazia d'ospitalizar kombidados." Le respondio la ke briyen sus
ojos, la dioza Atena: "Bueno, yo prechizamente las kozas te vo a kontarlas. Mentes so yo, te lo digo, el ijo d'Anhialos, el savio, se el rey de los Tafianos, ke son marineros kapaches. Vine agora aki kon mi nave i mis kompanyeros, yendo por la skura mar a Temesa, onde estranya lingua avlan, para merkar kovre; i fierro lumbrozo por kargo tengo. Mi nave sta
leshos de esta
sivdad, sta al porto de Reitron, al kavo de la kuesta del arvoleado Neyon. I semos amigos, dizimos, komo muestros padres eran al tiempo, i va, si tu kieres, pregunta a Laertes, el aedado eroe, ke dizen ke mas el no viene a la sivdad, ma ke londje a los kampos sta males yevando, kon una vieja muchacha, la kuala karrea komida i beveraje,
kuando la kanseria aferra sus miembros, pues ke kon pena s'arrasta de aki ayi en su vinya. Vine agora; porke yo oyi k'a su kaza tu padre ya atorno; ma los diozes, parese, al kamino l'arrestan. Porke dainda el divin' Odiseus no se fue del mundo, ma bivo sta i se topa, en una izla entornada d'agua en las largas mares, en manos de ombres salvajes, malos, ke kontra de su veluntad lo estan detenyendo. Ma yo agora vo profetizarte, segun ke lo meten los imortales en mi korason, i ke kreo k'ansina es ke va ser, mizmo ke endevino no se, ni los sinyos se de las aves: no por mucho tiempo leshos de su tierra se va kedar; mizmo si kon kadenas va star el atado, el topara komo venir atras, porke es muy esvelto. Ma ven i dime agora, i kontame prechizamente, si es verdad, ke tu mizmo el ijo sos de Odiseus. Mucho tus ojos ermozos i tu kavesa, semejantes son a los suyos; i al tiempo akorruto enkontros tuvimos, antes ke el para Troya partio, porke ayi los mijores de los Argeos se fueron kon las naves redondeadas; a Odiseus d'estonses no vide i el no me vido." Le respondio Telemahos, el
savio, aneya, i disho: "Seguramente, ajeno, toda la verdad vo dizirte. Ke se su ijo mi madre, me disho, ma en todo kavzo yo no lo se; porke kien es su padre, ninguno no save. O, kuanto bueno seria si yo fuera el ijo d'un ombre aventurado, ke en sus ariendas s'enviejeseria! Ama, el mas desgrasiado de todos los ombres, la djente dizen k'a mi me nasio, una vez ke m'estas demandando." Le respondio la ke briyen sus
ojos, la dioza Atena: "No te taksaron, seguro, los diozes linaje sin nombre al avenir, porke tal ke tu sos te pario Penelopa. Ma ven i dime agora, i kontame prechizamente: k'es este pranso, i esta djentoria? Para ke te prime? Es una fiesta, o boda? Porke un kombite d'amigos non es, i a mi me parese, ke kon gaava se komportan, los ke en la kaza fiestan. Se indinyaria un savio d'estar kon eyos, i de ver tantas echas averguensantes." Le respondio Telemahos, el
savio, aneya i disho: "Siendo, ajeno, ke kieres saver i preguntas: verdad es, ke esta kaza al pasado era mucho rika i onrada, todo el tiempo k'estava dainda a su kaza akel ombre. D'otra manera, kon eskopo malo, kijeron agora, los diozes; i eyos izieron k'anel ningun ombre lo vea; yo, en verdad, por su muerte no m'atristaria tan mucho, si entre sus kompanyeros avia kayido en Troya, o muerto en manos d'amigos fieles despues de la gerra. Los Ahayos a su tomba arian un monton de tierra, i para siempre el aria, ke tenga gran fama su ijo. Dezonorado, agora. las boras anel l'arrankaron, el no se ve, no se oye, i solo angustia i yoros el me desho; i no solo por el en yorando sospiro, desde k'a mi me taksaron los diozes tristeza i males. Visto ke todos los novles k'estan en las izlas reynando, a Dulihion i a Samos i Zakintos ke tiene sharas, komo los ke en Itaka, la muy penyaskoza, podestan, todos la korte a mi madre azen, i ruinan la kaza. Kuanto a eya, kazarse no kiere, ma kavo meter no puede; i eyos estan devorando, tambien akavando, mi kaza; i mucho presto me van a komer a mi mizmo." Palas Atena kon gran desplazer
respondio i le disho: "Guay! Kuanto much' Odiseus, ke sta tanto londje, te prime, para ke sovre los novios gavientos el meta sus manos! Si s'atornava agora, i si se parava a la puerta de esta kaza, yevando su kaska, dos lansas i eskudo, propio estando komo kuando por la prima vez lo vide, en vuestra kaza beviendo los vinos, i yeno de gozo, kuando yego el d'Efira, del ijo de Mermeros, Ilos – porke yego fina ayi Odiseus kon nave lijera, kuando una droga ke mata personas bushkava, kijendo untar en eya sus flechas bronzadas; ma darle el no kijo, visto ke el de los diozes, ke son eternales, temava; ama mi padre le dio; porke grande amistad le tenia – si Odiseus, fuersudo komo antes, iya konfrontar los novios, tendrian sus vida akurtada, i mal kazamiento! Ma estas kozas, es klaro, en las manos estan de los diozes. Si es taksado ke va atornar, va tomar el vengansa, de los ke stan en su kaza. A ti te ordeno ke penses de ke manera los novios los vas a echar del palasio. Ma ven agora i oye, i mete a mi dicha tu tino: Yama los bravos Ahayos a una adjunta a manyana, diles aneyos tu dicha, i aze los diozes testigos. De una parte, da orden a todos los novios de yirsen a sus lugares, i kuanto a tu madre, si pensa kazarse otr'una vez, ke s'atorne al palasio de su bravo padre, i sus serkanos la van a kazar i le van a dar dota rika, ansi ke dar prime a una ija bien kerida. I te dare un konsejo, si vas tu a ovedeserlo: la mijor nave apronta, i toma vente ramadores, i por tu padre, k'a leshos se topa, va i investiga, si algun ombre algo te dira, o ke la boz de Zeus vas a oyir, kon la kuala a la djente les da novedades. Vat'en primero a Pilos, i a Nestor el novle pregunta, vate en sigueta a Sparta ende Menelaos el blondo, ke es el ultimo de los Ahayos, kon vestas de kovre, ke atorno. I si vas a oyir ke tu padre sta bivo, i atornar va, si mizmo tu sufres, ke tengas pasensia mientres un anyo, ma si oyeras ke el mas non existe, vente atras a tu tierra amada i un montoniko de tierra alsa anel, i le aygas los ritos de muertos, muchos, ansi ke se deve, i da a tu madre marido. Kuando tu vas a azer estas kozas i vas akumplirlas, pensa, en sigueta, en tu meoyo i en tu esprito, de ke manera los novios, ke en tu palasio se topan, vas a matarlos, sea kon enganyo o aviertamente. I kom'un chiko ke no te komportes;
un tal tu no sos mas!. Tu, no oyites la fama ke tuvo el divino Orestes de entre todos los ombres, despues ke mato a Egistos, el sharlatan, ke avia su padre famozo matado? I tu, amigo – yo veo ke sos muy ermozo i alto – se korajozo, afin ke los ke a naser van, t'alaven eyos tambien. Ma agora vo yirme a la rapida nave, a mis kompanyos ke despasensiados m'estan asperando; i tu, de ti ke t'okupes i mete a mi dicha tu tino." Le respondio Telemahos el savio aneya i disho: "O, estranyero, kon buena entision me dizes las kozas, komo un padr'a su ijo, i n'ulvidare esto nunka. Ma state aki otr'un poko, si mizmo estas presurado. Pues ke te vas a lavar i te vas a gozar en tu alma, te vas a yir a la nave alegre, tuviendo un dono, mucho ermozo i karo, rekuerdo a ti de mi parte, komo amigos les dan a amigos keridos, ke aman." Le respondio la ke briyen sus
ojos, la dioza Atena: "No me detengas aki mas, porke m'apresuro al kamino. Ma el regalo ke tu korason kiere darme agora, damelo a mi retorno, i lo yevare a mi kaza; skoje un lindo, i uno de mizma valor vo a darte." Esto diziendo se fue, la ke
briyen sus ojos, Atena; komo una agila eya bulo; i koraje i fuersa, al korason le metio, i le izo ke mas k'al pasado el de su padre s'akodre. I el konsentiendose d' esto, mucho se maraviyo, i un dio entendio ke el era. I el, igual a un dio, s'aserko de los novios, al punto. Un renomado poeta les stava kantando, i eyos, stando en silensio oyian; kantava del duro retorno de los Ahayos de Troya, segun la setensia d'Atena. Penelope la sezuda, la ija
d'Ikaros, arriva stando a su sala, el kante divino i muy melodiozo kuando oyo, abasho de su sala por l'alta eskalera, no sola, visto ke dos servideras la akompanyavan. Kuando la linda de todas mujeres, serka de los novios vino, s'estuvo al lado del alto pilar, ke detiene el rezio tedjo, tuviendo a la
facha un velo briyante; de kada parte una servidera fidel se parava. Lagrimeando, despues, al poeta divino le disho: "Visto
ke saves, tu Femios, kantigas k'a bivos les plazen, d'ovras de ombres i diozes, ke los alavan los poetas, kantamos una de eyas, estando asentado, i eyos vino ke bevan kayados; ma no kantes mas este kante triste, ke siempre arazga mi buen korason en mi
pecho, porke mas d'otra mujer tengo inolvidavle tristeza; visto ke siempre me kiero akodrar de la kara kavesa del ke en Argos i toda Elas se espande su fama." Le respondio Telemahos, el savio, despues i le disho: "Madre kerida, porke estas kontra, k'el dulse poeta kon lo k'al tino le viene mos aga gozar? Los poetas, eyos no kulpan, es Zeus ke kulpa, ke mete a la boka de kada uno ke kome el pan - asegun el lo kiere. No lo kondanes k'esta el kantando de la mala suerte de los Danaos, porke la kantiga l'alavan la djente mucho, i kuando la oyen les sona komo una mueva. Tu korason i tu alma s'enrezien kuando tu la oyes, porke no fue Odiseus el solo ke pedrio el dia de su retorno de Troya, si no k'otros muchos murieron. Ma vate agora a tu sala, i okupate de tus echos, del fuzo i la ruika; i dales a tus servideras orden ke agan sus echos. Avlar, bueno es para ombres, i para mi sovre todo, ke se el patron de la kaza." Maraviyada entera, atras
s'atorno a su sala, visto ke al korason le entro lo ke disho su ijo. Kuando arriva a su sala suvio kon sus dos servideras, eya yoro por su karo sinyor, Odiseus, asta ke a sus parparas un dulse esfuenyo le trusho Atena. Se adjuntaron los novios kon ruido en las salas skuras i de s'echar serka d'eya a la kama todos arrogavan. De entre eyos primero avlo Telemahos, el savio: "O! de mi madre los
novios gavientos, yenos d'insolensia, mos gozaremos agora komiendo, sin azer tumulto del todo, visto k'es bueno ke a un poeta oyamos tal komo el, ke su boz asemeja a la de los diozes. Ma mos andemos i mos asentemos a la madrugada a la adjunta, afin de dizirvos kon biervos muy klaros ke estas salas devesh de deshar, i fiestar, kada uno a su morada a su torno, gastando de vuestra moneda. Si vos parese, pero, ke mijor es, i mas konvenyente, d'otra persona los bienes komer, sin pagar, bien, komedlos; ma a lo diozes yo vo a gritar, ke biven para siempre, si Zeus va permeter de vengarme por vuestras mal echas, k'en estas salas vos vash a muerir, sin k'este kastigado. Disho ansina, i de Telemahos se
maraviyavan todos, mudriendo sus mushos, porke kon koraje avlava. Le respondio Antinoos, el ijo d' Evpites, estonses: "Duvdo non ay, Telemahos, ke te ensenyaron los diozes mizmos, d'avlar kon orgolio i de diskorsar kon koraje. Nunka el ijo de Kronos, ke no te enreyne a Itaka ke la entorna la mar, i ke t'es eredad de tu padre!" Le respondio Telemahos el savio al punto i disho: "Es ke te vas araviar por lo ke te dire, Antinoos? Si me dara esto Zeus, kon grande plazer vo tomarlo. Dizes, ke malo de esto no puede venir a un ombre? Malo del todo non es de ser rey: mucho presto su kaza se enrikese, i mas onorado deviene el mizmo. Ma ya ay reyes, i muchos, de los Ahayos en Itaka, ke la entorna la mar, i mansevos i viejos. De eyos uno sera rey, visto ke murio el divin' Odiseus; ma yo sere el patron de mi kaza i de los esklavos ke parami kativado los tuvo el brav' Odiseus." Le respondio Evrimahos, ijo de Polivos, i disho: En las manos de los diozes la koza esta, Telemahos, kien va reynar en Itaka; ma te kedaran tus aziendas, i reynaras en tus salas; i no va toparse el ombre, ke kontra tu veluntad, i por fuersa, el va arrankarte, todo el tiempo k'existe Itaka, de tus posesiones! Ma preguntar yo te kiero, amigo, por akel ajeno: de onde es este ombre, i de ke lugar el pretende ke viene? Onde esta su famiya, i onde sus kampos? Es ke te da novedad ke tu padre esta atornando, o puede ser ke aki arrivo por un echo privado? Apresurado se fue, i el non aspero ke mozotros lo konoskamos; i no paresia un sempliche ombre." Le respondio Telemahos, el savio, despues i le
disho: "El dia de atornar de mi padre paso, Evrimahos; i en novedades, por esto, no kreo yo mas, d'onde sea ke vengan, i no me bazo en profetezia, ke bushka mi madre d'un endevino, ke eya lo yama a su sala. Akel ajeno de Tafos es, i de mi padre amigo, Mendes se yama, i ijo del talentuozo Anhíalos dize ke es, rey de los Tafeos, ramadores kapaches." Ansi avlo Telemahos, i en su
korason, el, la dioza la konosio. I a baylar eyos kontinuavan, i kantes dulses kantavan kon gozo, asperando ke venga la tadre. I entrementes, la tadre eskura abasho, i estonses, eyos se fueron a char kada uno i uno a su kaza. I Telemahos se fue a su sala, fraguada arriva de un kortijo ermozo, kon vista muy larga, en su kama, para echarse, i en su meoyo pensadas tenia. Torchas tuviendo en las manos lo akompanyo Evriklia, la muy fidela, la ija de Ops, el ijo de Pesenor – k'al tiempo kon su moneda Laertes l'avia merkado ninya dainda, i dio vente bueyes, por valor de eya, i propio k'a su mujer la onrava en sus salas, i nunka kon eya no se echo, no kijendo nyervar su espoza – kon el se fue detenyendo las torchas. De todas las siervas mas lo amava, porke lo kuydo desde k'el era chiko. Las puertas el avrio de la sala la muy bien fraguada, se asento a la kama, kito su kamiza moyete, i en las manos el la konfio de la vieja sezuda. Eya despues ke dublo i tambien estiro la kamiza, la enkolgo en un klavo serka de la kama ornada, i de la sala salio, i la puerta
travo por el mango de plata, i serro el kadenado kon kuedra de kuero. La noche entera ayi, kon un kuero de kavra kuvierto, sovre el kamino, k'Atena l'avia
trasado, pensava. |